Kategoria: Bez kategorii

Wystawy

Wystawy

 

zorganizowane w ramach współpracy Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności od stycznia 2003 roku we współpracy z Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Archiv Akademie věd České republiky), a od stycznia 2006 z Instytutem Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) z udziałem Instytutu Historii Uniwersytetu Karola i Archiwum Uniwersytetu Karola (Ústav dějin Univerzity Karlovy a archiv Univerzity Karlovy) oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

2007

Między Krakowem a Pragą. Tadeusz Kowalski (1889-1948) – Jan Rypka (1886-1968) – Bedřich Hrozný (1879-1952). Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów

           zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                 foto

– wystawa prezentowana w związku z wydaniem przez Polską Akademię Umiejętności, Archiwum Nauki PAN i PAU oraz Archiv Akademie věd České republiky książki: Korespondencja Tadeusza Kowalskiego z Janem Rypką i Bedřichem Hroznym, oprac. E. Dziurzyńska, M. Ďurčanský, P. Kodera, Kraków 2007 w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (22 VI – 16 X 2007);

– autor wystawy: Ewa Dziurzyńska (współpr. Marek Ďurčanský);

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Alena Míšková i Hana Barvíková (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) oraz Marek Ďurčanský, ówczesny kierownik Archiwum Uniwersytetu Karola.

Bibliografia: E. Dziurzyńska, „Między Krakowem a Pragą. Tadeusz Kowalski (1889-1948) – Jan Rypka (1886-1968) – Bedřich Hrozný (1879-1952). Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów” – wystawa  w  Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie   (22 czerwca – 16 października 2007 r.), „Krakowski Rocznik Archiwalny”  XVI (2010), s. 188-192;

2008

Mezi Krakovem a Prahou. Bedřich Hrozný – Tadeusz Kowalski – Jan Rypka. Spolupráce českých a polských orientalistů

                                                                                                  foto

czeska wersja wystawy Między Krakowem a Pragą. Tadeusz Kowalski (1889-1948) – Jan Rypka (1886-1968) – Bedřich Hrozný (1879-1952). Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów zorganizowana przez Instytut Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej we współpracy z Archiwum Nauki PAN i PAU oraz Instytutem Historii i Archiwum Uniwersytetu Karola, była prezentowana w foyer siedziby Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Pradze (29 IX – 10 X 2008);

– autorzy wystawy: Marek Ďurčanský, Ewa Dziurzyńska;

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę polską reprezentowały: Rita Majkowska i Ewa Dziurzyńska z Archiwum Nauki PAN i PAU oraz Maria Michalewicz z Działu Wydawnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Bibliografia: E. Dziurzyńska, „Między Krakowem a Pragą. Tadeusz Kowalski (1889-1948) – Jan Rypka (1886-1968) – Bedřich Hrozný (1879-1952). Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów” – wystawa  w  Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie   (22 czerwca – 16 października 2007 r.), „Krakowski Rocznik Archiwalny”  XVI (2010), s. 188-192; Výstavy a prezentace: Mezi Krakovem a Prahou. Bedřich Hrozný – Tadeusz Kowalski – Jan Rypka. Spolupráce českých a polských orientalistů, „Zpravodaj Masarykova ústavu a Archivu Akademie věd ČR, v. v. i.”, 2008, s. 12.

2009

Ojciec i syn. Józef Skąpski (1868-1950) syndyk PAU i Józef Skąpski (1921-1998) sekretarz generalny PAU

           zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                 foto

– wystawa zorganizowana przez Polska Akademię Umiejętności, Archiwum Nauki PAN i PAU, prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (1 XI 2009 – 12 II 2010), była połączona z Posiedzeniem Naukowym PAU, poświęconym Józefowi Skąpskiemu seniorowi, syndykowi PAU (1868-1950) oraz Józefowi Skąpskiemu juniorowi, sekretarzowi generalnemu PAU (1921-1998);

– autorzy wystawy: Rita Majkowska, Małgorzata Mrówka;

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentował Jan Chodějovský Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy).

2013

By wznieść się ponad szczyty… Z kontaktów uczonych polskich czeskich i słowackich w XX wieku

           zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                 foto

– wystawa zorganizowana przez Polska Akademię Umiejętności, Archiwum Nauki PAN i PAU, Instytut Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Instytut Historii i Archiwum Uniwersytetu Karola, prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (15 XI 2013- 30 III 2014), była połączona z Posiedzeniem Naukowym Na różnych drogach nauki… Z kontaktów uczonych polskich czeskich i słowackich w XX wieku;

– autorzy wystawy: Marcin Maciuk, Joanna Laskosz;

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Jan Chodějovský (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) oraz Marek Ďurčanský i Petr Svobodný (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy);

Bibliografia: J. Laskosz, Výstava a vědecké setkání u příležitosti 10. výročí zahájení spolupráce Archiwum Nauki PAN i PAU v Krakově s MÚA AV ČR, v.v.i., „Práce z dějin Akademie věd” č. 2, 2014, s. 342-348

2014

Hřebeny hor rozděleni i spojeni. Z kontaktů českých, slovenských a polských vědců ve 20. Století

           zaproszenie                                                                                       foto

– wystawa zorganizowana przez Instytut Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej we współpracy z Archiwum Nauki PAN i PAU oraz Středisko společných činností Akademie věd České republiky, była prezentowana w sali ICAVI (Informační centrum AV  ČR pro inovace)  w siedzibie Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Pradze (18 III-4 IV 2014);

– autor wystawy: Jan Chodějovský

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę polską reprezentowały: Ewa Dziurzyńska i Joanna Laskosz  (Archiwum Nauki PAN i PAU).

Bibliografia: Vystavy, „Zpravodaj Masarykova ústavu a Archivu Akademie věd ČR, v. v. i.”, 2014, s. 9.

Ocean Wszechrzeczy… w spuściznach ludzi nauki i kultury

          zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                  foto

– wystawa zorganizowana przez Polską Akademię Umiejętności oraz Archiwum Nauki PAN i PAU, była prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (13 VI – 17 X 2014);

– autor wystawy: Marcin Maciuk (współpr. Maria Urgacz)

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy) i Tomáš Pavlíček  (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky).

2015

Wspólnota umiłowania nauki. 200. rocznica powołania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

zaproszenie             folder/katalog/publikacja                  Wirtualny spacer                  foto

– wystawa zorganizowana przez Polska Akademię Umiejętności, Uniwersytet Jagielloński, Archiwum Nauki PAN i PAU, była prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (19 VI-30 X  2015)

– autor: Marcin Maciuk (współpr. Małgorzata Mrówka)

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentował: Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy).

Bibliografia: M. Maciuk, M. Mrówka, Wokół 200. Rocznicy powołania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1815-2015), „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2016, t. 22, s. 240-242

Wznosząc gmach narodowej wiedzy – 200. rocznica powołania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                Wirtualny spacer            foto

– wystawa zorganizowana przez Polska Akademię Umiejętności, Uniwersytet Jagielloński, Archiwum Nauki PAN i PAU, była prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (9 XII 2015-30 III 2016)

– autor: Marcin Maciuk (współpr. Małgorzata Mrówka)

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Marie Bahenská, Hana Kábová, Jan Chodějovský i Tomáš Pavlíček (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) oraz Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy).

Bibliografia: M. Maciuk, M. Mrówka, Wokół 200. Rocznicy powołania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1815-2015), „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2016, t. 22, s. 240-242

2016

Nauka ponad granicami – z zagranicznych kontaktów uczonych polskich w XX wieku

           zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                 foto

– wystawa zorganizowana przez Polską Akademię Umiejętności i Archiwum Nauki PAN i PAU, prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (17 VI -28 X 2016)

– autorki: Marzena Włodek, Joanna Laskosz

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentował Tomáš Pavlíček (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky)

Łącząc miłość nauki z miłością Ojczyzny. Ofiarodawstwo na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności

zaproszenie             folder/katalog/publikacja                Wirtualny spacer                     foto

– wystawa zorganizowana przez Polską Akademię Umiejętności i Archiwum Nauki PAN i PAU prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (18 XI 2016 – 30 III 2017)

– autor: Marcin Maciuk

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentował Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy).

2017

Polscy uczeni w świecie. Wymiana inspiracji i wiedzy w kontaktach uczonych Europy Środkowej

 zaproszenie             folder/katalog/publikacja                  Wirtualny spacer                   foto

– wystawa zorganizowana przez Polską Akademię Umiejętności i Archiwum Nauki PAN i PAU, prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (16 X – 3 XI 2017); towarzyszyła obradom V Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych w Świecie zorganizowanemu przez PAU (17 – 21 X 2017)

– autor: Ewa Dziurzyńska

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Hana Kábová i Jan Chodějovský (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky)

2018

Češi a Čechy polskýma očima (1830-1848)

           plakat                                                                                                foto

– wystawa zorganizowana przez  Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky we współpracy z Wydziałem Filozoficznym Uniwersytetu Karola oraz Instytutem Polskim w Pradze, prezentowana w siedzibie Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola w Pradze (nám. Jana Palacha 2; 12 III – 13 IV 2018)

autor: Tomáš W. Pavlíček

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę polską reprezentowała Joanna Laskosz (z adresem od dyrektora Archiwum Nauki PAN i PAU dr Adama Górskiego)

2019

Walery Goetel (1889-1972). Urodziłem się jako jeden z tych, którzy mają ciekawość świata…

           zaproszenie                       folder/katalog/publikacja                                 foto

– wystawa zorganizowana przez Archiwum Nauki PAN i PAU, prezentowana w Sali wystawowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie (16 X – 29 XI 2019)

– autor: Joanna Laskosz

– na uroczystym otwarciu wystawy stronę czeską reprezentowali: Marie Bahenská, Jan Chodějovský i Tomáš Pavlíček (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) oraz Marek Ďurčanský (Ústav Dějin Univerzity Karlovy a Archiv Univerzity Karlovy).

Wybór publikacji

Wybór publikacji

powstałych w ramach współpracy Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności od stycznia 2003 roku we współpracy z Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Archiv Akademie věd České republiky), a od stycznia 2006 z Instytutem Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky) z udziałem Instytutu Historii Uniwersytetu Karola i Archiwum Uniwersytetu Karola (Ústav dějin Univerzity Karlovy a archiv Univerzity Karlovy) oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego:

(układ chronologiczny)

M.Ďurčanský, T. Skrzyński, Dodatek k edicím listů Jana Baudouina de Courtenay Adolfovi Černému, w: Slovanství a věda v 19. a 20. století, Práce z Archivu Akademie věd, řada A, svazek 8, Praha 2005 [druk 2006], s. 227-269;

Korespondencja Tadeusza Kowalskiego z Janem Rypką i Bedřichem Hroznym, oprac. E. Dziurzyńska, M. Ďurčanský, P. Kodera; red. E. Dziurzyńska, M. Ďurčanský, Kraków 2007;

E. Dziurzyńska, Między Krakowem a Pragą. Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów, Kraków 2007 [katalog wystawy];

T. Skrzyński, Z minulosti a přítomnosti Archivu vědy Polské akademie věd a Polské akademie věd a umiění, „Archivní časopis”, R. 2007 (57), 1, s. 12-20 [na j. czeski tłum. M. Ďurčanský].

E. Dziurzyńska, „Między Krakowem a Pragą. Tadeusz Kowalski (1889-1948) – Jan Rypka (1886-1968) – Bedřich Hrozný (1879-1952). Z dziejów współpracy polskich i czeskich orientalistów” – wystawa w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie   (22 czerwca – 16 października 2007 r.), „Krakowski Rocznik Archiwalny”  XVI (2010), s. 188-192;

E. Dziurzyńska, České akcenty v korespondenci Tadeusze Kowalského, „Práce z dějin Akademie věd”, č. 1, 2012, s. 43-81 [Wstęp i przypisy na j. czeski tłum. M. Ďurčanský];

M. Maciuk, J. Laskosz, By wznieść się ponad szczyty… Z kontaktów uczonych polskich, czeskich i słowackich w XX w., Kraków 2013 [katalog, wystawy, Przedmowa J. Wyrozumski];

M. Ďurčanský, Piętnaście lat między Krakowem i Pragą – garść refleksji i wspomnień, w: M. Maciuk, J. Laskosz, By wznieść się ponad szczyty…, s. 9-12;

E. Dziurzyńska, M. Šumová „Korespondencja Adama Vetulaniego z Miroslavem Boháčkiem” – wydawnictwo źródłowe, opracowane w ramach współpracy Polskiej Akademii Umiejętności z Akademią Nauk Republiki Czeskiej, „Prace Komisji Historii Nauki PAU”, T. XIII, Kraków 2014, s. 9-30;

J. Laskosz, Výstava a vědecké setkání u příležitosti 10. výročí zahájení spolupráce Archiwum Nauki PAN i PAU v Krakově s MÚA AV ČR, v.v.i., „Práce z dějin Akademie věd” č. 2, 2014, s. 342-348 [na j. czeski tłum. T. W. Pavlíček];

W. Pavlíček, Ocean wszechrzeczy w spuściznach ludzi nauki i kultury, „Práce z dějin Akademie věd” č. 2, 2014, s. 348-350;

J. Laskosz, M. Maciuk, Z dziennika Antoniego Wagi… Karlowe Wary i Praga – 1868 rok, „Historia Slavorum Occidentis”, 2015, nr 1 (8), s. 94-113;

T. Pavlíček,  Idea akademii narodowej w transferze kulturowym między Wiedniem, Krakowem a Pragą. Próby reformy Czeskiego Królewskiego Towarzystwa Naukowego – Josef Jireček i Josef Hlávka, w:  Towarzystwo Naukowe Krakowskie w 200-lecie założenia (1815–2015), red. J. Wyrozumski, Kraków, 2016, s. 89–100;

J. Chodějovský, Adolf Černý (1864–1952), w: R. Baron, R. Madecki, J. Malicki,  (ed.), Czeskie badania nad Polską w kontekście Europy Środkowej i Wschodniej, Praha, 2016, s. 438–441;

E. Dziurzyńska, Polscy uczeni w świecie. Wymiana inspiracji i wiedzy w kontaktach uczonych Europy Środkowej, Kraków 2017 [katalog wystawy, Przedmowa A. Białas];

E. Dziurzyńska, Polscy uczeni w świecie. Wymiana inspiracji i wiedzy w kontaktach uczonych Europy Środkowej. Wystawa w Archiwum Nauki PAN i PAU, „PAUza Akademicka”, Nr 398, 19 października 2017, s. 3 (tygodnik internetowy pod adresem: http://www.pauza.krakow.pl);H. Kábová, Složité a rozsáhlé osobní fondy resp. rodinné archivy v České republice. Jejich zpracování a zpřístupnění. [w:] „Zborník Spoločnosti slovenských archivárov” 2017, ed. Š. Hrivňák. a H. Žažová, Bratislava, 2017, s. 121-131;

Korespondencja Adama Vetulaniego z Miroslavem Boháčkiem, oprac. E. Dziurzyńska i M. Šumová, red. E. Dziurzyńska, Kraków 2017;

Paříž 1919. Mírová konference očima poradců československé a polské delegace, red. J. Chodějovský, Praha 2017 [w pracach nad publikacją ze strony Archiwum Nauki PAN i PAU brali udział: T. Skrzyński i M. Maciuk];

J. Laskosz, W boju o pograniczne parki narodowe – z korespondencji Walerego Goetla i Karela Domina, „Wierchy”, Rok LXXXII (2016), Kraków 2019, s. 75-98;

Korespondence Waleryho Goetela s Radimem Kettnerem. Korespondencja Walerego Goetla z Radimem Kettnerem, oprac. J. Laskosz, J. Chodějovský, red. T. W. Pavlíček, Praha 2019.

Projekty badawcze

Projekty badawcze

realizowane przez Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności od stycznia 2003 roku we współpracy z Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Archiv Akademie věd České republiky), a od stycznia 2006 z Instytutem Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Masarykův ústav a Archiv Akademie věd České republiky):

Kontakty naukowe i kulturalne między Czechami a Galicją w XIX i XX wieku (1 I 2003-31 XII 2005),

Czesko-polskie kontakty naukowe i kulturalne w XIX i XX wieku (1 I 2006-31 XII 2008, przedłużany na kolejne lata do 31 XII 2015),

Wymiana inspiracji i wiedzy w kontaktach czeskich i polskich uczonych (1 I 2016- 31 XII 2018),

Jak naukowcy budowali swoje sieci? Rekonstrukcja kontaktów naukowych i stosunków transnarodowych między czeskimi i polskimi uczonymi w XIX i XX wieku (1 I 2019-31 XII 2021)

Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych

Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych

„Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych” (24 października 2011)

Na II konferencji w cyklu Archiwa, biblioteki, muzea w dobie digitalizacjiZarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych zorganizowanej 24 października 2011 roku przez Archiwum Nauki PAN i PAU i Komisję Historii Nauki PAU podjęto nadal aktualną tematykę, jaką są rozwiązania metodyczne przydatne w zarządzaniu procesem digitalizacji (zwłaszcza spuścizn uczonych) i udostępnianiu zdigitalizowanych materiałów (prawo własności, prawo autorskie).

W trakcie konferencji poszukiwano dróg poprawy przygotowania archiwów, bibliotek i muzeów do wykorzystania technologii cyfrowych w celu opracowania i zabezpieczania zasobu, zarządzania procesem digitalizacji archiwaliów od momentu selekcji materiału i skanowania, po zabezpieczanie i przechowywanie kopii zabezpieczających, tworzenie kopii użytkowych i udostępnianie oraz popularyzację w Internecie. Wymiana doświadczeń archiwistów, bibliotekarzy i muzealników, zajmujących się szczególnie spuściznami uczonych, wypracowanie i stosowanie jednolitych standardów technicznych umożliwi bowiem współpracę krajową i międzynarodową, zapewni trwałość przechowywanych obiektów cyfrowych i ułatwi ich konwersję do nowych technologii. Mówiąc krótko – jedność w różnorodności, różnorodność w jedności.

Wypracowanie standardów technologii cyfrowych do opracowania i zabezpieczania zasobu, przystających do specyfiki wszystkich instytucji naukowo-kulturalnych nie jest łatwe. Życzeniem organizatorów było, aby owocem konferencji stało się, jeżeli nie rozwiązanie, to skonkretyzowanie problemów i podjęcie działań mających na celu ich sukcesywne rozwiązywanie. W XXI wieku to przecież nie tylko tradycyjne archiwalia, ale obiekty cyfrowe wraz z nowoczesnymi systemami informatycznymi będą stanowiły warsztat naukowy badaczy i uczonych.

Zgromadzeni wysłuchali informacji o przepisach prawa autorskiego, mających zastosowanie do zbiorów archiwów, bibliotek i muzeów oraz o europejskich źródłach prawa autorskiego i jego implementacji w przepisach polskich. Kolejne referaty przedstawili pracownicy m.in. Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Narodowego w Krakowie, Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej, Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Dzielili się oni praktycznym doświadczeniem z dziedziny digitalizacji materiałów archiwalnych, a przedstawione przykłady dowiodły, jak ważnym elementem procesu digitalizacji jest właściwa procedura, która wsparta odpowiednim systemem komputerowym znacząco usprawnia podejmowane w tym zakresie działania. Omówiono cechy i zalety poszczególnych formatów oraz sposoby postępowania w przypadku materiałów różnego rodzaju, w tym również muzealiów.

Po referatach odbyła się dyskusja, w czasie której poruszono m.in. problematykę digitalizacji i udostępniania zbiorów historycznych zawierających dane osobowe. Marek Ďurcanský z Uniwersytetu Karola w Pradze przedstawił projekt digitalizacji ewidencji słuchaczy uniwersytetu z lat 1881-1953, którego celem jest utworzenie kompletnej bazy danych (osobowych) oraz połączenie z nią kopii cyfrowych dokumentów. Natomiast Jacek Mirecki z krakowskiej firmy Ksi.pl (Kompleksowe Systemy Informatyczne) opowiedział o jednym z produktów – systemie archiwizacji ZEUS, który jest używany m.in. w Narodowym Archiwum Cyfrowym, Instytucie Pamięci Narodowej, Filmotece Narodowej, a obecnie został zakupiony do przygotowania ekspozycji w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Spuścizna w XXI wieku – problemy gromadzenia, opracowywania i udostępniania

Spuścizna w XXI wieku – problemy gromadzenia, opracowywania i udostępniania

W 2019 roku Archiwum Nauki zorganizowało konferencję naukową, poświęconą problematyce spuścizn. Zainteresowanie tym zagadnieniem jest naturalne dla instytucji, której zasób archiwalny stanowią w znaczącej części właśnie archiwa osobiste wybitnych ludzi nauki. Problematykę podejmowano zresztą nie pierwszy raz, podobne wydarzenia Archiwum Nauki organizowało już trzykrotnie w latach 2012 – 2014. Tym razem przewodnim tematem były wyzwania, jakie przed archiwistami stawia w XXI wieku rozwój technologiczny, przede wszystkim cyfryzacja i upowszechnienie dokumentacji elektronicznej, zaś podstawowym celem spotkania – pobudzenie dyskusji na temat rozwoju metodyki opracowywania spuścizn, zwłaszcza w kontekście wspomnianych nowych wyzwań.

Konferencja Spuścizna w XXI wieku. Problemy gromadzenia, opracowywania i udostępniania odbyła się 16 października 2019 r. w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Wydarzenie objął swoim honorowym patronatem Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, a obrady otworzył wiceprezes PAU, prof. Andrzej Mączyński. Konferencja miała charakter międzynarodowy – uczestniczyli w niej m.in. goście z Czech (reprezentujący Instytut Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej oraz Instytut Historii i Archiwum Uniwersytetu Karola w Pradze) oraz przedstawiciele wielu polskich instytucji, by wymienić Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Państwowe w Lublinie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Uniwersytet Warszawski czy Bibliotekę Kórnicką.

W ramach pierwszych dwóch panelów referenci poruszali rozmaite zagadnienia metodyczne, związane ze spuściznami. Znaczna część wystąpień dotyczyła – zgodnie z przewodnią myślą konferencji – kwestii powiązanych z dokumentacją elektroniczną czy bazami danych. Natomiast na ostatnią część spotkania złożyły się: wystąpienie dyrektora Archiwum Nauki, dr Adama Górskiego, oraz następująca po nim debata, w której uczestniczyli referenci i goście konferencji, a także Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, dr Paweł Pietrzyk. Oprócz tego w przerwie obrad w salach wystawowych Archiwum Nauki odbył się wernisaż wystawy pt. „Walery Goetel (1889–1972). Urodziłem się jako jeden z tych, którzy mają ciekawość świata… W 130. rocznicę urodzin Walerego Goetla i 100-lecie powstania Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie”.

Program konferencji

Mecenasi i darczyńcy w dziejach nauki polskiej. AU i PAU w kręgu społecznej troski

Mecenasi i darczyńcy w dziejach nauki polskiej. AU i PAU w kręgu społecznej troski

Działalność powstałej w 1872 r. Akademii Umiejętności nie byłaby możliwa bez szerokiego wsparcia ze strony społeczeństwa. Polacy, pozbawieni wskutek rozbiorów nie tylko własnej państwowości, ale również możliwości swobodnego rozwoju społecznego czy kulturalnego, widzieli w Akademii jedną z nielicznych własnych, narodowych instytucji. Nie dziwi zatem, że otoczono ją od początku opieką materialną, co wyrażało się w praktyce darczyństwa. Przekazy darów, zbiorów, udzielane wsparcie finansowe czy zapisy całych majątków – były to dowody ofiarności, solidarności i patriotyzmu społeczeństwa, manifestacja tak istotnego dla każdej wspólnoty etosu obywatelskiego. Praktyka ta kontynuowana była w okresie II Rzeczypospolitej. Materialne zabezpieczenie umożliwiło PAU prowadzenie rozwiniętej działalności naukowej oraz społecznej, a nade wszystko wydawniczej. Tym samym Akademia mogła zająć miejsce jednej z czołowych instytucji naukowych w odrodzonym państwie polskim.

Zjawisku darczyństwa oraz mecenatu, ze szczególnym uwzględnieniem jego roli w dziejach Akademii Umiejętności oraz jej następczyni, poświęcona była konferencja pt. „Mecenasi i darczyńcy w dziejach nauki polskiej. AU i PAU w kręgu społecznej troski”. Organizatorami tego wydarzenia – które odbyło się w dniach 16 – 17 listopada w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie – były PAU oraz Archiwum Nauki PAN i PAU.

W ramach konferencji wygłoszono referaty poświęcone m.in. samej idei ofiarodawstwa na cele społeczne i naukowe, motywacjom darczyńców, wreszcie roli, jaką zjawisko to odegrało w historii nauki polskiej. Znacząca część wystąpień poświęcona była konkretnym darowiznom i osobom donatorów (by wymienić Karola Stefana Habsburga, Stanisława Sozańskiego, Pawła Tyszkowskiego, Władysława Fedorowicza, Karola i Karolinę Lanckorońskich), a także znaczeniu ofiarodawstwa w kształtowaniu i rozwoju konkretnych instytucji (takich jak Muzeum Archeologiczne PAU, Muzeum Przyrodnicze PAU czy Biblioteka Polska w Paryżu). Omówiono również niektóre konkretne kolekcje pochodzących z donacji materiałów (starodruków, rękopisów, dyplomów pergaminowych). Wreszcie, osobny referat poświęcony był spuściznom ludzi nauki, znajdującym się w zbiorach Archiwum Nauki PAN i PAU.

Wydarzeniem towarzyszącym była wystawa „Z myślą o przyszłości nauki i Ojczyzny. Ofiarodawstwo na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności”, przygotowana przez pracowników Archiwum Nauki. Uroczyste otwarcie odbyło się w przerwie obrad pierwszego dnia konferencji.

Konferencja naukowa z okazji 200. rocznicy powstania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

Konferencja naukowa z okazji 200. rocznicy powstania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

Założone w 1815 r. Towarzystwo Naukowe Krakowskie było jedną z najstarszych polskich instytucji naukowych. W 1872 r. przekształcono je w Akademię Umiejętności, której bezpośrednią następczynią jest Polska Akademia Umiejętności. Zasługi Towarzystwa dla organizacji i rozwoju nauki polskiej są ogromne. Związane od początku ściśle z krakowskim Uniwersytetem, TNK skupiło w swym gronie najwybitniejsze umysły, elitę intelektualną kraju. W jego ramach prowadzono działalność naukową i wydawniczą, a zgromadzone zbiory wkrótce dały początek pierwszemu publicznemu muzeum w Krakowie – Muzeum Starożytności. Niebagatelna była też rola stowarzyszenia na polu przetrwania i krzewienia kultury narodowej. Jego działalność miała duże znaczenie dla społeczeństwa, pozbawionego wskutek rozbiorów własnego państwa i podzielonego między trzy imperia.

Obchodom 200. rocznicy powołania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego w 2015 r. nadano szczególne rozmiary i składało się na nie wiele inicjatyw. Należała do nich konferencja naukowa, zorganizowana przez PAU wspólnie z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Archiwum Nauki PAN i PAU. Poświęcona była dziejom samego Towarzystwa, w tym działalności poszczególnych komisji, historii Biblioteki TNK oraz wydawnictw Towarzystwa, również pracom wybitnych jego członków czy związkom z innymi instytucjami naukowymi. Konferencja miała miejsce w dniach 9 – 10 października 2015 r. w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął prezydent RP Andrzej Duda. W ramach konferencji zaplanowano również inne wydarzenia, związane z rocznicowymi obchodami – otwarcie wystawy, poświęconej Towarzystwu Naukowemu Krakowskiemu, w siedzibie Archiwum Nauki PAN i PAU, czy rozstrzygnięcie konkursu wiedzy o Towarzystwie.

„Ocean wszechrzeczy… : w spuściznach ludzi nauki i kultury”

„Ocean wszechrzeczy… : w spuściznach ludzi nauki i kultury”

13 czerwca 2014 r. odbyła się, przygotowana przez Archiwum Nauki PAN i PAU wespół z Polską Akademią Umiejętności, konferencja naukowa Ocean wszechrzeczy… W spuściznach ludzi nauki i kultury. Było to już trzecie z serii posiedzeń naukowych, poświęconych problematyce spuścizn ludzi kultury i nauki (poprzednie to Ocalone od niepamięci… z 2012 r. oraz Czas zatrzymany…  z 2013 r.).

Materiały ze wspomnianych trzech konferencji z lat 2012 – 2014 zostały zebrane w publikacji Spuścizny – co po nas zostaje? Zagadnienia metodologiczne, wydanej przez Archiwum Nauki w 2018 roku.

Na różnych drogach nauki… Z kontaktów uczonych polskich, czeskich i słowackich w XX w.

Na różnych drogach nauki… Z kontaktów uczonych polskich, czeskich i słowackich w XX w.

W 2013 r. Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie świętowało 10. rocznicę współpracy z Instytutem Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej. Utrzymywanie tego rodzaju relacji ma dla działalności obu instytucji duże znaczenie i wpisuje się w długą tradycję kontaktów między krakowskim a praskim ośrodkiem naukowym. Przedstawiciele obu archiwów postanowili zatem uczcić tę rocznicę w szczególny sposób – zadecydowano o wspólnym przygotowaniu zarówno okolicznościowej wystawy, jak i konferencji naukowej, powiązanych tematycznie z historią kontaktów naukowych między Polską, Czechami i Słowacją. Do grona organizatorów posiedzenia dołączyły również Polska Akademia Umiejętności oraz Archiwum Uniwersytetu Karola w Pradze.

15 listopada 2013 r., w Dużej Auli Polskiej Akademii Umiejętności, sekretarz generalny PAU prof. Jerzy Wyrozumski otworzył konferencję Na różnych drogach nauki… Z kontaktów uczonych polskich, czeskich i słowackich w XX w. W pierwszej części posiedzenia dr Marek Ďurčanský (Uniwersytet Karola w Pradze) i dr hab. Anna Szczepańska (Uniwersytet Szczeciński) naświetlili problem relacji naukowców polskich i czeskich w latach międzywojennych oraz w okresie 1944 – 1989.  W części drugiej dr Jan Chodějovský (Instytut Masaryka i Archiwum Akademii Nauk Rep. Czeskiej) odniósł się do kontaktów polsko-czeskich w dziedzinie sozologii, a prof. Zbigniew Wójcik (PAN Muzeum Ziemi w Warszawie) do czeskich związków prof. W. Goetla. Wreszcie w ramach trzeciego, ostatniego panelu przypomniano sylwetki wybitnych naukowców: doc. dr Petr Svobodný (Uniwersytet Karola w Pradze) poświęcił wystąpienie postaci prof. Rudolfa Kimla, dr Roman Baron (Instytut Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej) przedstawił działalność naukową prof. Mariana Szyjkowskiego, a dr Sebastian Grudzień (Biblioteka Jagiellońska) recepcji Jaroslava Valenty w polskiej historiografii.

W przerwie konferencji miało miejsce uroczyste otwarcie wystawy By wznieść się ponad szczyty… Z kontaktów uczonych polskich, czeskich i słowackich w XX w.

Czas zatrzymany… Fotografie w spuściznach uczonych i twórców

Czas zatrzymany… Fotografie w spuściznach uczonych i twórców

„Czas zatrzymany… Fotografie w spuściznach uczonych i twórców” (19 – 20 czerwca 2013)

Większość pozostałości minionych czasów to źródła historyczne, z których czerpiemy wiedzę o przeszłości. Bezcennymi źródłami mogą okazać się z pozoru bezwartościowy, nadtłuczony gliniany dzbanek, pordzewiała szabla, jak i pożółkła, kruszejąca gazeta czy wyblakłe zdjęcie. Trzeba umieć je tylko odczytać i zinterpretować. Fotografie, które zatrzymują w pewien sposób czas, przekazując nam obraz tego, co działo się w jakimś momencie historii, są jednym ze sposobów przywołania przeszłości. Ich bogactwo można znaleźć w kolekcjach rodzinnych, na pchlim targu, w zbiorach towarzystw regionalnych, redakcjach gazet czy u miejscowego profesjonalnego fotografa. Gromadzone przez instytucje nauki i kultury są istotnym elementem naszego dziedzictwa narodowego. Mają niepowtarzalny urok, a ich wartość historyczna jest nieoceniona, gdyż często pokazują świat, który bezpowrotnie już przeminął.

Fotografie w spuściznach (archiwach osobistych) uczonych i twórców, gromadzonych w archiwach, bibliotekach i muzeach, ze względu na liczebność występowania, różnorodność tematyki i częstotliwość wykorzystywania przez badaczy zajmują poczesne miejsce. Pełne uroku zdjęcia z XIX-wiecznych atelier przedstawiają protoplastów profesora, jego rodzinę, środowisko naukowe i towarzyskie. Stanowią interesującą dokumentację ikonograficzną kolejnych etapów życia uczonych, obrazując przy okazji ich różne formy działalności i aktywności na niwie nie tylko naukowej, ale także społecznej, politycznej itp. Fotografie będące integralną częścią zasobu archiwalnego mają nie tylko wartość historyczną i dokumentalną, ale także artystyczną, stąd należy poświęcać im szczególnie wiele uwagi, gdyż są ważnym i ciekawym źródłem historycznym.

Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie zorganizowało wraz z Polską Akademią Umiejętności w dniach 19 – 20 czerwca 2013 r. konferencję pt. Czas zatrzymany… Fotografie w spuściznach uczonych i twórców , skierowaną do środowiska archiwistów, bibliotekarzy i muzealników, którzy przejmują do swoich zbiorów fotografie. Jednym z zamierzeń organizatorów konferencji było przedstawienie roli fotografii w spuściznach, kształtowania się metody opracowywania tych materiałów i sposobów informowania o miejscu ich przechowywania i zawartości. Celem konferencji było, aby prezentowane referaty – na wybranych przykładach z różnych zbiorów  – poruszyły m.in. kwestie gromadzenia, opracowywania, zabezpieczania, udostępniania i popularyzacji tradycyjnych analogowych fotografii i nowoczesnych zdjęć cyfrowych. Osobno poruszono problem konserwacji zbiorów fotograficznych. Mamy nadzieję, że owocem dyskusji na temat fotografii w spuściznach i spuścizn fotograficznych między dysponentami tej części dziedzictwa będzie dążenie do wypracowania jednolitych standardów w tym zakresie.

W przerwie konferencji, 19 czerwca, miał miejsce wernisaż wystawy Opowieści fotografią pisane w Archiwum Nauki PAN i PAU.

 

YouTube