Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych
„Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych” (24 października 2011)
Na II konferencji w cyklu Archiwa, biblioteki, muzea w dobie digitalizacji. Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych zorganizowanej 24 października 2011 roku przez Archiwum Nauki PAN i PAU i Komisję Historii Nauki PAU podjęto nadal aktualną tematykę, jaką są rozwiązania metodyczne przydatne w zarządzaniu procesem digitalizacji (zwłaszcza spuścizn uczonych) i udostępnianiu zdigitalizowanych materiałów (prawo własności, prawo autorskie).
W trakcie konferencji poszukiwano dróg poprawy przygotowania archiwów, bibliotek i muzeów do wykorzystania technologii cyfrowych w celu opracowania i zabezpieczania zasobu, zarządzania procesem digitalizacji archiwaliów od momentu selekcji materiału i skanowania, po zabezpieczanie i przechowywanie kopii zabezpieczających, tworzenie kopii użytkowych i udostępnianie oraz popularyzację w Internecie. Wymiana doświadczeń archiwistów, bibliotekarzy i muzealników, zajmujących się szczególnie spuściznami uczonych, wypracowanie i stosowanie jednolitych standardów technicznych umożliwi bowiem współpracę krajową i międzynarodową, zapewni trwałość przechowywanych obiektów cyfrowych i ułatwi ich konwersję do nowych technologii. Mówiąc krótko – jedność w różnorodności, różnorodność w jedności.
Wypracowanie standardów technologii cyfrowych do opracowania i zabezpieczania zasobu, przystających do specyfiki wszystkich instytucji naukowo-kulturalnych nie jest łatwe. Życzeniem organizatorów było, aby owocem konferencji stało się, jeżeli nie rozwiązanie, to skonkretyzowanie problemów i podjęcie działań mających na celu ich sukcesywne rozwiązywanie. W XXI wieku to przecież nie tylko tradycyjne archiwalia, ale obiekty cyfrowe wraz z nowoczesnymi systemami informatycznymi będą stanowiły warsztat naukowy badaczy i uczonych.
Zgromadzeni wysłuchali informacji o przepisach prawa autorskiego, mających zastosowanie do zbiorów archiwów, bibliotek i muzeów oraz o europejskich źródłach prawa autorskiego i jego implementacji w przepisach polskich. Kolejne referaty przedstawili pracownicy m.in. Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Narodowego w Krakowie, Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej, Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Dzielili się oni praktycznym doświadczeniem z dziedziny digitalizacji materiałów archiwalnych, a przedstawione przykłady dowiodły, jak ważnym elementem procesu digitalizacji jest właściwa procedura, która wsparta odpowiednim systemem komputerowym znacząco usprawnia podejmowane w tym zakresie działania. Omówiono cechy i zalety poszczególnych formatów oraz sposoby postępowania w przypadku materiałów różnego rodzaju, w tym również muzealiów.
Po referatach odbyła się dyskusja, w czasie której poruszono m.in. problematykę digitalizacji i udostępniania zbiorów historycznych zawierających dane osobowe. Marek Ďurcanský z Uniwersytetu Karola w Pradze przedstawił projekt digitalizacji ewidencji słuchaczy uniwersytetu z lat 1881-1953, którego celem jest utworzenie kompletnej bazy danych (osobowych) oraz połączenie z nią kopii cyfrowych dokumentów. Natomiast Jacek Mirecki z krakowskiej firmy Ksi.pl (Kompleksowe Systemy Informatyczne) opowiedział o jednym z produktów – systemie archiwizacji ZEUS, który jest używany m.in. w Narodowym Archiwum Cyfrowym, Instytucie Pamięci Narodowej, Filmotece Narodowej, a obecnie został zakupiony do przygotowania ekspozycji w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.