Specjalistyczna biblioteka prof. Henryka Barycza

Historyk nauki, szkolnictwa i kultury, sądeczanin, Henryk Barycz (1901-1994) swój księgozbiór zaczął kompletować we wczesnej młodości, jeszcze w czasie nauki gimnazjalnej w Nowym Sączu. Już wtedy przez okno witryn dwóch księgarń sądeckich, Romana Pisza i Jakubowskiej, których później stał się stałym klientem, wypatrywał tytułów książek. Choć nie było go wtedy stać na wiele, odważył się „przekroczyć podwoje zaczarowanego przybytku” i zdobył się, jak wspomina: „na kupno drobnej broszurki (którą posiadam do dzisiaj) treści historycznej: Michała Synoradzkiego Historia Słowian. Stała się ona podstawą i fundamentem przyszłej mej biblioteki.”

Henryk Barycz przez całe życie gromadził swój księgozbiór, najczęściej w drodze kupna za pośrednictwem księgarń i antykwariatów. Był on dla niego warsztatem pracy naukowej. Książki – opatrzone ekslibrisem – często zawierają marginalia, podkreślenia i zapiski Profesora. Niejednokrotnie są to ślady polemiki z autorem. Z racji szerokich kontaktów i wysokiej pozycji naukowej w bibliotece Barycza znalazła się pokaźna liczba druków i odbitek autorstwa wielu wybitnych uczonych, opatrzonych dedykacjami. Księgozbiór, zachowany niemal w całości, przetrwał trudne koleje losu właściciela, związane ze zmianami mieszkania, a zwłaszcza z wyrzuceniem niemal na bruk przez okupanta w czasie wojny. Przechowywany przez długie lata w mieszkaniu Henryka Barycza w kamienicy profesorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego przy al. Słowackiego 15, w roku 1994 został zakupiony przez Polską Akademię Umiejętności dla Archiwum.

Biblioteka Henryka Barycza stanowi bogaty warsztat badawczy do dziejów nauki i kultury. Zawiera ok. 6000 woluminów z okresu od drugiej połowy XIX wieku do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Obejmuje tytuły z zakresu historii powszechnej, historii Polski, historii nauki, kultury i sztuki, zbiory pamiętników, biografie, monografie miast i regionów oraz wydawnictwa źródłowe. Znajdują się tu podstawowe bibliografie piśmiennictwa polskiego, katalogi rękopisów polskich bibliotek naukowych, inwentarze archiwalne, źródła i literatura dotycząca Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak również bogaty zbiór wydawnictw do badań nad historią reformacji w Polsce, dziejów Śląska i Galicji. Księgozbiór zawiera ponadto roczniki „Kwartalnika Historycznego”, „Pamiętnika Literackiego”, Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” oraz komplety „Reformacji w Polsce” i „Odrodzenia i Reformacji w Polsce”. Na podkreślenie zasługuje także unikatowy zbiór odbitek dotyczący historii nauki polskiej i biografistyki.

Osoby szczególnie zainteresowane księgozbiorem prof. Henryka Barycza mogą zapoznać się z pracą magisterską p. Barbary Mikulaścik Księgozbiór Henryka Barycza w zbiorach Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, która dzięki uprzejmości autorki udostępniana jest w Archiwum Nauki.