Materiały Wacława Felczaka (1916–1993) – sygn. K III–145

Wacław Felczak (1916–1993) był polskim profesorem, historykiem, wieloletnim pracownikiem naukowym Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalistą od dziejów Europy Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Węgier i krajów bałkańskich.

Absolwent kierunku historia na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1938 r. przebywał na Węgrzech dzięki stypendium naukowemu tamtejszego rządu, gdzie przygotowywał się do napisania pracy doktorskiej. Publikował artykuły o sytuacji na Węgrzech w „Dzienniku Bydgoskim”. W okresie 1939–1945 był uczestnikiem konspiracji antyniemieckiej, kurierem rządu RP w Londynie i organizatorem placówki łączności pomiędzy polskim podziemiem a władzami emigracyjnymi w Budapeszcie. Po wojnie kontynuował działalność konspiracyjną i kurierską, skutkiem czego w 1948 r. został aresztowany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. Skazany na dożywocie, przebywał w więzieniu w latach 1948– 1956, opuścił je na mocy amnestii.

Od 1958 roku był pracownikiem naukowym Instytutu Historii UJ. Badał dzieje Węgier i narodów bałkańskich oraz stosunki między Polską a tymi krajami. Hungarofil, od 1965 r. wielokrotnie udawał się na Węgry, gdzie patronował grupie patriotycznie i antykomunistycznie nastawionej inteligencji węgierskiej. W 1993, na krótko przed śmiercią, otrzymał z rąk prezydenta RP nominację na profesora.

Spuścizna Wacława Felczaka została przekazana do Archiwum wkrótce po jego śmierci, w styczniu 1994 roku. Wchodzące w jej skład materiały stanowią ok. 2,60 mb. Spuścizna jest w trakcie opracowania.

Materiały Wacława Felczaka (sygn. K III–145) składają się m.in. z:

• prac własnych twórcy spuścizny (w tym: prac szkolnych i akademickich, maszynopisów prac naukowych, fragmenty wspomnień opublikowanych w „Tygodniku Powszechnym”, teksty wykładów i referatów, recenzji prac naukowych) oraz materiałów warsztatowych,
• materiałów działalności dydaktycznej i organizacyjnej na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz działalności społecznej,
• materiałów biograficznych (w tym m.in. świadectw szkolnych, dokumentów akademickich i związanych z pobytem na Węgrzech w ramach stypendium 1938–1939, dokumentów osobistych z okresu działalności w czasie II wojny światowej, w tym również sfałszowanych na potrzeby działalności konspiracyjnej, kopie materiałów UB dot. Felczaka przekazane mu po 1989 r. przez Urząd Ochrony Państwa); zachował się bogaty zbiór dokumentujących życie W. Felczaka fotografii;
• materiałów redakcyjnych (w tym dotyczących redakcji zbioru esejów H. Wereszyckiego „Niewygasła przeszłość”) i związanych z działalnością wydawniczą (umowy, korespondencja),
• licznie zachowanej korespondencji wpływającej i wychodzącej (w tym listy od T. Chciuka-Celta, G. Korczyńskiego, P. Wandycza, H. Wereszyckiego oraz korespondencja z rodziną, również prowadzona z więzienia),
• materiałów rodziny Felczaków (w tym tableau rodzinne),
• załącznikami do spuścizny są m.in. dwa odznaczenia W. Felczaka, zbiory prasy i druków (w tym wydawnictw podziemnych z lat 80. XX wieku).

M. Piróg